ต้นชายผ้าสีดา (Holttum’s Staghorn-fern)

ชายผ้าสีดา สรรพคุณและประโยชน์

                 ต้นชายผ้าสีดา (Holttum’s Staghorn-fern) หนึ่งในพืชพรรณสายพันธุ์เฟิร์นชื่อดัง ที่เป็นการเติบโตที่มักจะเกาะอาศัยอยู่บนพรรณไม้อื่น ลำต้นเป็นแท่งเหง้าแบบแท่งดินสอ ฝังตัวอยู่ในระบบรากและใบกาบห่อหุ้ม โผล่ออกมาแต่ตายอด บริเวณยอดเหง้าปกคลุมแน่นไปด้วยเกล็ดยาว ลักษณะเป็นรูปขอบขนาน ปลายสอบแหลม เกล็ดมีขนาดใหญ่ได้ถึง 15 x 1.5 มิลลิเมตร ขอบเกล็ดหยักเป็นซี่ฟัน ทั้งลำต้นเป็นสีเขียวปนสีน้ำเงิน มีขนนวลขาวปกคลุมอยู่ทั่วไป ที่ยอดเหง้าคือส่วนที่สำคัญที่สุด หากถูกทำลายอาจทำให้ต้นตายได้ การขยายพันธุ์จำเป็นต้องอาศัยงอกจากสปอร์ใหม่เสมอ ปลูกเลี้ยงและดูแลง่าย เจริญเติบโตได้ตลอดปี หากได้รับความชื้นอย่างสม่ำเสมอและอุณหภูมิไม่ต่ำจนหนาวเย็น

 

                 ชอบแสงแดดรำไรถึงแสงแดดมาก มีความชื้นในอากาศสูง ชายผ้าสีดำมีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย ลาว พม่า และเวียดนาม ในบ้านเราพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศ แต่จะพบได้มากทางภาคเหนือและภาคอีสาน มักอาศัยอยู่ตามคาคบไม้ขนาดใหญ่ระดับความสูงประมาณ 7-10 เมตร จากพื้นดินในป่าดิบแล้ง

 

                 ใบชายผ้าสีดา ใบของมันจะมีลักษณะที่แข็ง และหนา ซึ่งมันจะมีความคล้าย ๆ กับหนัง ใบมีสองชนิด โดยใบกาบจะเจริญเป็นแผ่นหนา มีลักษณะชูตั้งขึ้น มีขนาดกว้างและยาวประมาณ 40 เซนติเมตร ปลายบนหยักลึกเป็นแฉกหลายชั้น ปลายแยกเป็นแฉก 2 แฉก ปลายแฉกโค้งมนหรือแหลม ใบกาบช่วงบนเจริญแผ่กางขึ้นเป็นตะกร้า ขอบด้านบนแฉกหยักลึกเป็นแฉกหลายครั้ง ปลายมน ส่วนใบกาบช่วงล่างจะเจริญซ้อนทับใบกาบเก่าและโอบรัดสิ่งที่ยึดเกาะ

 

                 ขอบใบเรียบหรืออาจหยักเว้าในบางต้น แผ่นใบเรียบ มีขนสั้นเป็นรูปดาวปกคลุมแน่น ส่วนเส้นใบเป็นร่างแห สีเขียวเข้มเจือสีน้ำเงิน มองเห็นได้ชัดเจน และขอบใบกาบรอบตายอดจะมีลักษณะเป็นจีบพับย่น ปิดคลุมยอดตาเหง้า ในระหว่างชั้นใบกาบ จะมีระบบรากเจริญแทรกเข้ามาอยู่ในระหว่างนั้น

 

สรรพคุณของ ต้นชายผ้าสีดา (Holttum’s Staghorn-fern)

• ตำรับยาพื้นบ้านล้านนาจะใช้ใบชายผ้าสีดาผสมกับใบแห้งกล้วยตีบ ใบเปล้าใหญ่ นำมาต้มกับน้ำอาบเป็นยาแก้ไข้สูง (ใบ)
• ตำรับยาพื้นบ้านล้านนาจะใช้ใบชายผ้าสีดานำมาผสมกับรากส้มชื่นและใบกล้วยง้วน แล้วนำมาต้มกับน้ำอาบเป็นยาแก้บวม (ใบ)
• ชาวเขาเผ่าแม้วจะใช้ใบเฉพาะส่วนของชายผ้า นำมาต้มกับน้ำดื่ม รักษาอาการไม่สบายและอ่อนเพลียของสตรีขณะอยู่ไฟหลังคลอด (ใบในส่วนของชายผ้า)

 

ประโยชน์ของชายผ้าสีดา

• บ้างมีการนำส่วนของชายผ้ามาลวกให้สุก ใช้จิ้มรับประทานร่วมกับน้ำพริก
• ในด้านสมุนไพร ใบชายผ้าสีดาสามารถนำมาใช้เป็นยาแทนใบห่อข้าวสีดาได้
• เฟิร์นชนิดนี้คนเมืองจำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนกรุงเทพฯ นิยมนำมาปลูกเลี้ยงเป็นไม้ประดับ โดยนำมาปลูกเลี้ยงติดไว้บนต้นไม้ ทำให้ดูเหมือนป่าธรรมชาติ ทำให้ดูใกล้ชิดกับธรรมชาติมากยิ่งขึ้น แต่โดยมากแล้วชายผ้าสีดาชนิดนี้จะถูกชาวบ้านเข้าไปเก็บออกมาขาย และด้วยความที่เป็นที่นิยมอย่างแพร่หลาย จึงทำให้มีโอกาสเสี่ยงสูญพันธุ์จากป่าธรรมชาติ เพราะเก็บออกมาขายตั้งแต่ต้นยังเล็ก ๆ อีกอย่างเฟิร์นชนิดนี้จะเจริญเติบโตได้ช้ามาก ต้นที่มีขนาดกว้างเท่าฝ่ามือ (ประมาณ 10 เซนติเมตร) ก็มีอายุราว 3 ปีกว่าเข้าไปแล้ว และกว่าจะโตได้ขนาดที่เหมาะสมสักต้น ก็ยิ่งจะต้องใช้ระยะเวลานานหลายปี

 

 

 

 

 

 

ต้นชายผ้าสีดา 

ข้อมูล อ้างอิง medthai