ช้อยนางรำ สรรพคุณและประโยชน์

ต้นช้อยนางรำ (Telegraph plant) หนึ่งในพรรณไม้ประเภทหญ้า แต่ต้นไม้ชนิดนี้จะเป็นต้นไม้ประเภทพุ่ม ที่เล็ก ๆ ไม่ใหญ่เกินไป โดยที่ในส่วนของลำต้นนั้นจะมีความสูงได้ประมาณ 90 เซนติเมตร ส่วนผิวของลำต้นนั้นจะเป็นสีไม้แห้ง จัดเป็นว่านชนิดหนึ่ง แต่กลับไม่ใช่พืชลงหัวอย่างว่านทั่วไป พรรณไม้ชนิดนี้ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด มักขึ้นเองตามป่าชื้นทั่วไป หรือมีปลูกไว้ตามบ้านเพื่อไว้ดูเล่นเป็นของแปลก ๆ และได้มีผู้นำเข้ามาปลูกไว้ที่สวนหลังวัดพญา ในปัจจุบันหาได้ค่อนข้างยาก

ใบช้อยนางรำ ใบแยกเป็นใบย่อย 3 ใบ ใบย่อยแต่ละใบมีลักษณะเป็นรูปไข่ ปลายใบมน ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 2-7 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียว ผิวใบด้านบนเป็นมัน ส่วนด้านล่างมีขนละเอียด

ดอกช้อยนางรำ ดอกของมันนั้นจะแทงออกจากด้านข้างหรือจะงอกออกที่ส่วนของยอด เป็นช่อดอกแบบติดดอกสลับ ก้านช่อดอกมีขน ดอกมีขนาดเล็กคล้ายดอกถั่วแปบ แต่จะมีขนาดเล็กกว่าถั่วแปบมาก โดยกลีบดอกจะเป็นสีม่วงปนขาวหรือสีม่วงแดง และมีกลีบเลี้ยงเป็นรูปกระดิ่ง

สรรพคุณของ ต้นช้อยนางรำ (Telegraph plant)

ต้น ราก และใบ ใช้ต้มดื่มเป็นยารักษาอาการเจ็บป่วย (ต้น, ราก, ใบ)
ใบใช้เป็นยาแก้ไข้ตัวร้อน แก้ไข้พิษ และแก้ฝีภายใน (ใบ)
ใช้เป็นยาแก้ไข้ประสาทพิการ แก้ไข้รำเพรำพัด (ต้น, ราก, ใบ)
ลำต้นมีสรรพคุณเป็นยาดับพิษร้อนภายใน (ลำต้น)
ลำต้นใช้เป็นยาแก้ฝีภายใน ฝีในท้อง (ลำต้น)
ต้น ราก และใบ ใช้ต้มดื่มเป็นยาขับปัสสาวะ (ต้น, ราก, ใบ)
แพทย์แผนโบราณจะใช้ต้น ราก และใบของว่านชนิดนี้นำมาโขลกให้ละเอียดกวนกับปรอทในน้ำหนักเท่ากัน ๆ จะทำให้ปรอทแข็งตัว (ต้น, ราก, ใบ)
ใช้เข้ากับยาแผนโบราณได้หลายขนาน โดยเด็ดใบไปต้มเข้ากับตัวยาอื่น ๆ (ใบ)

ต้นช้อยนางรำ (Telegraph plant)

ประโยชน์ของช้อยนางรำ

พรรณไม้ชนิดนี้มีปลูกกันบ้างไว้ดูเล่นเป็นไม้แปลก ๆ แต่ค่อนข้างปลูกเลี้ยงยาก กระทบกระเทือนมากก็อาจตายเอาดื้อ ๆ จึงต้องปลูกและกระทำอย่างระมัดระวัง
พรรณไม้ชนิดนี้บางคนจะนำมาปลูกไว้ในกระถาง แล้วนำไปใส่ในตู้ไว้โดยไม่ให้ถูกลมพัด แล้วจึงช่วยกันตบมือ ใบอ่อนของพรรณไม้ชนิดนี้ก็จะกระดิกได้เป็นจังหวะ ถึงแม้ว่าเราจะจ้องดูอยู่โดยไม่ให้มันเคลื่อนไหว ซึ่งมันจะกระดิกไปเองตามธรรมชาติของมัน จึงจัดว่าเป็นพรรณไม้ที่น่าอัศจรรย์ชนิดหนึ่ง สันนิษฐานว่าคงเป็นเพราะต้นไม้นี้มีปุ่มที่สามารถรับเครื่องเสียงและคลื่นเสียงได้ และคงไปกระทบต่อสารภายในของต้น แล้วส่งผลให้หูใบกระดิกหรือเคลื่อนไหวได้ในลักษณะเหมือนนางรำในละคร จึงเป็นที่มาของอีกชื่อเรียกหนึ่งว่า “สาวน้อยเริงระบำ”
ช้อยนางรำเป็นสมุนไพรอีกชนิดหนึ่งที่มีความเชื่อในเรื่องของความศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งโบราณเรียกว่านกายสิทธิ์ นับถือกันมาแต่โบราณว่าเป็นไม้กายสิทธิ์ มีอำนาจทางโชคลาภและเมตตามหานิยม หากบ้านหรือร้านค้าใดปลูกไว้ก็จะช่วยกวักเรียกเงินทองมาสู่ผู้ปลูกแบบไม่ขาดสาย